Traktör Kullanıcıları İçin Önemli Kavramlar
Traktör Kullanıcıları İçin Önemli Kavramlar
Hazırlayan: Doç. Dr. Hüseyin GÜL
Traktör
kullanıcılarının son zamanlarda karşılaştıkları ve sık kullanılan bazı
kavramlar bulunmaktadır. Bunların anlamlarının ne olduğu çoğu kez
bilinmemektedir. Kulaktan duyma bilgiler de yetersiz kalmaktadır. Teknik
terimlerden mümkün olduğu kadar kaçınarak açık ve anlaşılır yapmaya çalıştım bazı
önemli kavramları. Aşağıda dizel motorlarda kullanılan ve traktör
kullanıcılarının sıklıkla karşılaştığı konulara ilişkin temel bilgiler
derlenerek sekiz başlık altında verilmeye çalışılmıştır.
1.
TMR
(Tractor Mother Regulation) ne demektir ve TMR ile traktörlerde yapılan
değişiklikler nelerdir?
Traktör Ana
Çerçeve Yönetmeliği anlamındadır (Tractor Mother Regulation-TMR). Söz konusu
yönetmeliğe göre marka ve modellere bakılmaksızın tüm traktörlere uygulanmak
zorundadır. Bu değişiklikler, sürücü güvenliği ve çevre kirliliğini önleyici
yönündedir. 21 Nisan, 2021 tarihinden itibaren uygulanması zorunlu olan bu
değişiklikler şunlardır:
a.
Hız ve kuyruk mili bilgilerinin gösterge
panelinde yer alması.
b.
Çift çeker traktörlerde frenlemede otomatik olarak
dört tekerleğin birlikte devreye girmesi.
c.
Kuyruk mili devrede olduğunda sürücü koltukta
kalktıktan 7 saniye sonra traktörün otomatik stop etmesi. Ayrıca sürücü
koltukta indiğinde kuyruk milinin çalıştığının farkında olduğunu bilerek uyarı
düğmesine basarak kuyruk milinin çalışmaya devam etmesinin sağlanması.
d.
Tüm traktörlerde çift ayna kullanılması.
e.
ROPS demirinin kolaylıkla kaldırılıp
indirilebileceği bir pistonla desteklenmesi.
f.
Arka çamurluklar üzerinde tutamakların bulunması.
g.
Keskin ve sivri parçaların köreltilmesi.
h.
Kaportanın kolay açılmasını sağlayıcı kilit
sistemi.
i.
Kabinli model traktörlerde havalandırma sistemi.
j.
Tüm elektrik akımını kesebilen akü şalteri
sistemi.
Traktörlerde bu
tür değişikliklerin olması, bir yandan çevre kirliliğinin azaltılması yani emisyon
değerlerinin düşürülmesi ve dizel motor üretim teknolojisinin de yükselmesini
sağlarken, öte yandan beraberinde traktör fiyatlarında maliyet artışına da yol
açabilmektedir.
2.
ROPS Demirinin
(Rollever Protection System) işlevi nedir?
Devrilmeye Karşı
Koruma Sistemi anlamında bir kavramdır. Tarım sektöründe en çok kullanılan
traktörler birçok kazaya neden olabilmektedir. Yapılan bir araştırmada (2006),
kırsal alanda 1.581 traktör kazası olmuştur. Bu kazaların neticesinde 285 kişi
hayatını kaybetmiş, 2.150 kişi de yaralanmıştır. Bu kazaların hemen hemen
yarısı tarla koşullarında olmuştur. Karayolu bağlantılı kazalar toplam
kazaların %18’ini oluştururken köy yollarında gerçekleşen kaza sayısı %44
düzeyindedir (M.S. Pektaş; S.50-51). ABD’de traktör devrilmesi sonucu her yıl
yaklaşık 200 sürücü ölmektedir. Rops demiri ölümlü kazalardan büyük ölçüde
koruma işlevi gören önemli bir aygıttır.
3. Emisyon ne demektir?
Traktörlerin
egzozundan çıkan ve çevreye zarar veren gazların tamamına emisyon denir. Gaz
salınımı da denebilir. Motor donanımının değeri ; Euro 1, Euro 2, …. Euro 6
gibi sayısal değerleri yükseldikçe, motorun zararlı gaz salınımı da
düşmektedir. Son yapılan düzenlemelerle Ekim 2021’den sonra Türkiye’de 75 hp
ile 175 hp arasında olan traktörler Euro 4 motorları kullanmak zorunda.
Avrupa’da ise alt limit: Euro 5 olmak zorunda. Aynı zamanda common-rail motor
sistemi olacak.
Yakıt deposundan
alınan yakıtı motor içerisine çok yüksek basınçla (1600-2400 bar aralığı)
püskürtülmesi demektir. Tüm bu süreçler elektronik kontrol ünitesine (ECU)’ya
bağlıdır. Common-Rail sistemi ile yönetilen dizel motorlar, Common-Rail sistemi
ile yönetilmeyenlere göre % 40’a kadar yakıt tasarrufu sağlayabilmektedir. Common-Rail
sistemine takılan turbo desteği ile de elde edilecek güç miktarı artmaktadır.
Motorların içinde
bulunan her parçanın bir bilgisayar yazılım programı aracılığı ile kontrol
edilmesi anlamındadır. Halk arasında “Elektronik Beyin” olarak nitelendirilmektedir.
Böylece motor daha az sarsıntılı çalışabilecektir. Motordan optimum düzeyde
performans elde edilmektedir. Çıkabilecek arıza ve masraflara karşı ön uyarıcı
sinyaller aracılığı ile sürücüyü uyarabilmektedir. Ayrıca yakıt ekonomisinin
sağlanması ve emisyon değerlerinin düşürülmesine katkı sağlamaktadır.
Seçici katalik
indirgeme olarak nitelendirilebilir. Emisyonu azaltmak amacıyla özel bir
katalizör aracılığıyla dizel motorun egzoz akımına bir sıvı madde
aktarılmasıdır.
Dizel egzoz sıvısı
anlamında kullanılmaktadır. Diesel Exhaust Fluid (DEF). Ancak, satış ve
pazarlama dilinde AdBlue olarak isimlendirilir. AdBlue, Alman Otomotiv Endüstrisi
Birliği’nin tescilli ticari bir markasıdır. AdBlue, dizel motorlarının
yarattığı hava kirliğinin miktarını azaltmak için kullanılan bir sıvıdır.
AdBlue, %32,5 üre, %67,5 deiyonize su ile yapılan sulu bir çözeltidir. AdBlue,
nitrojen oksitlerin (NO) yoğunluğunu düşüren seçici katalitik indirgemede (SCR)
tüketilir.
Egzoz gazı devir
daimi anlamında bir kavramdır. Motorda yanan gazların tekrar yakılarak düşük
düzeyde emisyon salınımı sağlar.
Bu valfin amacı ise silindirler
içerisinden atılan egzoz gazlarının %6-%10 civarındaki miktarını emme manifoldu
üzerinden temiz hava ile karıştırarak silindirler içerisine tekrar geri
dönmesini sağlamaktır. Egzoz gazlarının ne miktarda kullanılacağına ise motor
beyni karar verir. Günümüzde genellikle elektronik kontrollü EGR valfleri
kullanılmaktadır.
Motorda üretilen
gücün tekerleklere %33 oranında iletildiği anlamındadır.
Çeki kolu, çift sürerken traktör toprak altı işlemlerde
traktör zorlandığında kendi kendine pulluğu yukarıya doğru, traktör
rahatladığında da aşağıya doğru indirmesini sağlar. Böylece sürücüye kolaylık
sağlar. Çeki kolu olmadan çift sürmek hem traktör, hem de sürücüye zor anlar
yaşatır.
Pozisyon Kolu
ise, toprak üstü işlerde işlevlerini gösterir. Pozisyon kolunun hareketlerine
bağlı olarak ya hidrolik kolları yavaş yavaş yukarıya doğru çıkılır, ya da
yavaş yavaş aşağıya doğru indirilir. Gerektiğinde hidrolik kolları orta kol ile
birlikte sabit bir halde durdurulabilir. Hidrolik kolları ve orta kola değişik
ekipmanlar takıp çıkarırken en çok pozisyon kolu kullanılır.
Not: Bu makalenin
tamamı yazarın kendisine aittir… Alıntı bir makale değildir. Unvan, ismim ve
soy ismim yazılmak kaydıyla paylaşılabilir…
Important Concepts for Tractor
Users
Prepared by: Assoc. Prof. Dr.
Hüseyin GÜL
In recent years, tractor users have
frequently encountered certain terms that are not always well understood.
Relying on hearsay or informal explanations often leads to misunderstandings. I
have attempted to explain these important concepts in a clear and simple
manner, avoiding technical jargon as much as possible. Below, essential
information on subjects frequently faced by tractor users—especially regarding
diesel engines—is presented under eight main headings.
1. What is TMR (Tractor Mother
Regulation), and what changes has it introduced to tractors?
TMR stands for Tractor Mother
Regulation, a framework regulation that is mandatory for all tractor models
and brands, regardless of make or model. It aims to improve driver safety and
reduce environmental pollution. The changes mandated since April 21, 2021,
include:
- Display of speed and PTO (Power Take-Off)
information on the dashboard.
- Automatic engagement of all four wheels during
braking on four-wheel-drive tractors.
- Automatic engine shutdown within 7 seconds after
the operator leaves the seat while the PTO is active. If the operator
wants the PTO to keep running, they must press a warning button to confirm
awareness.
- Use of dual side mirrors on all tractors.
- ROPS frame (Roll-Over Protection Structure)
supported by a piston for easy raising and lowering.
- Handgrips on rear fenders.
- Elimination of sharp and pointed components.
- Locking system allowing the engine hood to be
opened easily.
- Ventilation system in cabin-equipped tractor
models.
- A battery master switch that can cut all electrical
current.
These changes contribute to
reducing emissions and improving diesel engine technology, but may also lead to
increased manufacturing costs and, consequently, higher tractor prices.
2. What is the function of the
ROPS (Roll-Over Protection System)?
ROPS stands for Roll-Over
Protection System. Tractors are among the most frequently used machines in
agriculture and are involved in many accidents. A study conducted in 2006
reported 1,581 tractor-related accidents in rural areas, resulting in 285
fatalities and 2,150 injuries. About half of these accidents occurred in field
conditions, while 44% occurred on village roads and 18% on highways (M.S.
Pektaş; pp. 50–51). In the U.S., around 200 tractor roll-over fatalities occur
each year. The ROPS frame is a critical safety device that significantly reduces
the risk of fatal injuries.
3. What is Emission?
Emission refers to all the harmful
gases released into the environment from a tractor’s exhaust. The term can also
be expressed as gas emission. Engine emission standards, represented as
Euro 1, Euro 2, … up to Euro 6, indicate the level of pollution control; the
higher the Euro level, the lower the harmful gas emissions. As of October 2021,
tractors in Turkey with power between 75 hp and 175 hp must use Euro 4 engines.
In Europe, the minimum standard is Euro 5. Additionally, the engine must
feature a common-rail fuel injection system.
4. What is Common-Rail?
The Common-Rail system is a
type of fuel injection that delivers diesel fuel into the engine at very high
pressures (between 1600 and 2400 bar). This process is controlled by an Electronic
Control Unit (ECU). Diesel engines with a common-rail system can offer up
to 40% fuel savings compared to those without. When combined with a
turbocharger, the system also increases power output.
5. What is the Electronic
Control Unit (ECU)?
The Electronic Control Unit
(commonly known as the “electronic brain”) is a computer system that controls
each component of the engine via a software program. It enables smoother engine
operation and optimal performance. The ECU can send early warning signals to
alert the driver of potential issues and contributes to both fuel economy and
emission reduction.
6. What is SCR (Selective
Catalytic Reduction - AdBlue)?
SCR stands for Selective
Catalytic Reduction, a system designed to reduce emissions by injecting a
fluid into the exhaust stream through a special catalyst.
The fluid used is referred to as Diesel
Exhaust Fluid (DEF), but is commonly known by its brand name AdBlue,
which is a trademark of the German Automotive Industry Association. AdBlue is
an aqueous solution composed of 32.5% urea and 67.5% deionized water. It
reduces the concentration of nitrogen oxides (NOx) through the SCR process.
7. What is the EGR (Exhaust Gas
Recirculation) valve?
Exhaust Gas Recirculation (EGR)
is a technique used to reduce emissions by recirculating a portion (typically
6% to 10%) of the engine's exhaust gases back into the intake air. This gas mix
is then re-burned in the engine cylinders, lowering NOx emissions. The engine's
ECU determines how much exhaust gas should be recirculated. Most modern
tractors use electronically controlled EGR valves.
8. What is Torque Reserve?
Torque Reserve refers to the
ability of the engine to transmit up to 33% of its generated power to the
wheels. It provides additional pulling power under heavy load conditions
without stalling the engine.
9. What are the Draft Control
Lever and Position Control Lever?
- The Draft Control Lever is used primarily
for sub-soil operations such as plowing. When the tractor encounters
resistance, the system automatically raises the implement slightly to
reduce strain, and lowers it again when the load decreases. This function
eases the workload for the operator and protects the tractor.
- The Position Control Lever is used for
surface-level operations. It allows the operator to raise or lower the
hydraulic arms gradually. The arms can also be fixed in place with the
center link. The Position Control Lever is most commonly used when
attaching or removing various implements.
Note: The entirety of this article belongs
to the author. It is not a quoted or excerpted work. It may be shared provided
that the author's academic title, name, and surname are clearly stated.
Yorumlar
Yorum Gönder